Dr. Guido van de Luitgaarden
Bijdrage: Dagvoorzitter

Guido van de Luitgaarden is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en werkte in die hoedanigheid onder meer in het sociaal-cultureel werk. Hij was gedurende 16 jaar als senior onderzoeker en docent werkzaam bij Zuyd Hogeschool, lectoraat Sociale Integratie. Guido promoveerde aan de University of Salford (VK) op een proefschrift over oordeels- en besluitvorming bij vermoedens van kindermishandeling. Sinds 2006 is hij verbonden aan het Euregionaal Congresburo en het Centrum voor Educatie en Supervisie. Daarnaast is hij echtgenoot en (pleeg)vader.

Prof. Dr. Carolien Rieffe
Bijdrage: De functie van emoties en het belang van emotieregulatie

Carolien Rieffe is gepromoveerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam op Theory of Mind en emoties en was daarna werkzaam als universitair docent in Londen, Institute of Education, University of London. Sinds 2004 is zij verbonden aan Universiteit Leiden, Ontwikkelingspsychologie. Van 2010-2020 was Carolien bijzonder Hoogleraar Sociale en Emotionele Ontwikkeling. Momenteel is zij Honorary Professor op UCL, London en professor op Sociale Interacties en Techniek bij de Universiteit van Twente. Haar onderzoek richt op de vraag hoe we de ontwikkeling van emotionele intelligentie en psychopathologie kunnen begrijpen, wat zijn factoren vanuit de (sociale) omgeving die hierin een rol spelen en welke technische ontwikkelingen kunnen we gebruiken om onze onderzoeksvragen te verdiepen, of aan te scherpen?

Emoties hebben een belangrijke sociale functie, immers, ze reguleren onze sociale contacten. Woede heeft een andere impact op een sociale relatie dan bijvoorbeeld verdriet of schuld. In deze inleidende presentatie gaat Carolien Rieffe eerst in op het unieke karakter van elke emotie, maar ook waarom we "kiezen" voor een bepaalde emotie afhankelijk van onder andere de situatie, onze eigen capaciteiten, en het doel dat we willen bereiken. Echter, het uiten van deze emotie vergt wel een bepaalde mate van emotieregulatie, maar ook voor het eigen welzijn is het beter om de intensiteit van een emotie tot op zekere hoogte te kunnen beinvloeden. Hoe leren kinderen dit, en welke individuele verschillen nemen we hierin waar.

Dr. Lotte van Dillen
Bijdrage: Ruimte voor emoties

Lotte van Dillen is universitair hoofddocent aan de sectie Sociale, Economische en Organisatiepsychologie, onderzoeker en adviseur bij het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag (KCPEG) en lid van het Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC). Als onderzoeksdirecteur is Lotte lid van het instituutsbestuur van Psychologie. Daarnaast doceert zij over besluitvorming op individueel en groepsniveau voor de Academie voor Wetgeving en het Studiecentrum voor Rechtspleging.

Lotte's onderzoek richt zich op de invloed van emoties op beslissingen en de rol van aandacht hierin. Onze gevoelens kleuren onze gedachten, maar onze gedachten vormen ook onze gevoelens. Lotte onderzoekt hoe dit samenspel tot uiting komt in verschillende domeinen, zoals gezondheid, juridische besluitvorming en financieel gedrag met als uiteindelijk doel de besluitvorming op deze gebieden te verbeteren, ten behoeve van het individu en de samenleving in het algemeen. Enkele van de vragen die Lotte bestudeert, zijn hoe aandacht verlangen en plezier beïnvloedt, en hoe zich dit vertaalt in consumptie gedrag, hoe (en wanneer) onze gevoelens morele en bestraffende oordelen informeren en onder welke omstandigheden we suboptimale financiële beslissingen nemen. Veel van het werk dat Lotte doet, bouwt voort op het centrale uitgangspunt dat onze mentale capaciteit beperkt is, en dat dit gevolgen heeft voor wat we waarnemen, voelen en denken.

Prof. Dr. Caroline Braet
Bijdrage: Inzetten op emotieregulatie in de behandeling: wat weten we al?

Caroline Braet is klinisch psycholoog en gedragstherapeut. Zij is als hoogleraar verbonden aan de Universiteit Gent, vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie. Naast onderwijsopdrachten op het gebied van de ontwikkelingspsychopathologie doet zij in het bijzonder onderzoek naar het ontstaan en de instandhouding van psychopathologie bij kinderen, alsook de assessment en de behandeling ervan. Momenteel leidt zij projecten op het vlak van eetgedrag, obesitas & eetstoornissen, hechting, en depressie bij kinderen. Een centraal nieuwe focus in al deze projecten is de rol van Emotieregulatie.

Tijdens de adolescentie ondergaan jonge mensen belangrijke ontwikkelingen die hen emotioneel kwetsbaar maken, wat resulteert in een verhoogde emotionele reactiviteit op negatieve emoties. Omdat we hen niet kunnen en mogen vragen om emotionele ervaringen te vermijden, lijkt het vooral belangrijk om aandacht te besteden aan hoe jongeren omgaan met of hoe ze emoties reguleren. Tijdens het onderzoeken naar emotieregulatieprocessen in de afgelopen 10 jaar, werden we geconfronteerd met veel vragen en nieuwe inzichten. We onderzochten bijvoorbeeld de antecedente rol van emotioneel bewustzijn, hoe basisvaardigheden verschillen van strategieën en hoe gezonde en ongezonde manieren van emotieregulatie te onderscheiden zijn. Interessant : 'ongezond' is een dynamische constructie en verwijst zowel naar de rol van interne processen als naar de rol van familieprocessen. Dit leidde tot een geïntegreerd werkmodel dat nuttig kan zijn in elke casusformulering om te begrijpen hoe ongezonde emotieregulatieprocessen zich ontwikkelen of aanhouden. Leiden deze inzichten tot een paradigmaverschuiving in het bepalen van onze behandeling? Volgens recent onderzoek naar emotieregulatie binnen de psychopathologie kan emotieregulatie worden beschouwd als een transdiagnostisch proces dat ten grondslag ligt aan een breed scala aan psychologische problemen (bijv. angst, depressie, verslaving, gedragsproblemen). Vertrekkend van tal van voorstudies, zal Caroline Braet bespreken hoe een transdiagnostische emotieregulatietraining eruit zou moeten zien .

Anne Have MSc.
Bijdrage: Emotieregulatie bij LVB

Anne Have is orthopedagoog en GZ-psycholoog en heeft gewerkt bij de Ambulante Forensische Psychiatrie Noord Nederland. Zij volgt momenteel de opleiding tot klinisch psycholoog en werkt in een team met als specialisme ADHD, somatiek & psyche en seksuologie.

Mensen met een verstandelijke beperking hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van emotieregulatieproblematiek. Ernstige gedragsproblemen kunnen deel uit maken van de symptomatologie. Er zal specifiek aandacht zijn voor boosheid en verdriet, hoe leer je iemand zijn eigen emoties te herkennen en andere strategieën om met emoties om te gaan.

Dr. Tommy Hendriks
Bijdrage: Emotieregulatie en cultuur sensitieve positieve psychologie

Tommy Hendriks is onderzoeker en stagecoördinator van de masteropleiding Positieve Psychologie en Welzijn aan de Universiteit van Tilburg. In 2018 behaalde hij zijn doctoraat aan de Universiteit van Amsterdam, waarbij hij zich richtte op de cross- en interculturele toepassingen van positieve psychologische interventies. Hij is gastdocent aan de Universiteit van Suriname, waar hij de bacheloropleiding 'Introductie in Positieve Psychologie' en de masteropleiding 'Positieve Geestelijke Gezondheid' heeft ontwikkeld. Hij is tevens associate editor bij het International Journal of Applied Positive Psychology. Daarnaast werkt hij voor GZA healthcare, een bedrijf dat verantwoordelijk is voor het welzijn van vluchtelingen die verblijven in alle asielzoekerscentra in Nederland. Hij ontwikkelde een preventieprogramma dat tot doel heeft de veerkracht en het welzijn van vluchtelingen te vergrote. Dit programma is beschikbaar op alle asielzoekerscentra, waaraan sinds 2020 al meer dan 1200 vluchtelingen hebben deelgenomen.

In deze presentatie zal Tommy Hendriks ingaan op hoe de positieve psychologie de perceptie op de rol van positieve emoties heeft veranderd, met name het baanbrekende werk van Barbara Fredrickson. Er wordt dieper gekeken naar de emotieregulatie systemen volgens Paul Gilbert, de ontwikkelaar van de Compassion Focused Therapy. Tevens worden de overeenkomsten geschetst met de kijk op emotieregulatie vanuit de yoga filosofie en het Sufisme, met het oog op hoe hulpverleners emotieregulatie-technieken op een cultuur sensitieve manier kunnen overbrengen.

Dr. Jeffrey Roelofs
Bijdrage: Emotieregulatie bij adolescenten

Jeffrey Roelofs heeft na zijn studie Geestelijke Gezondheidkunde en epidemiologie promotieonderzoek gedaan naar psychische factoren bij mensen met chronische pijn. Na zijn promotie is hij zich gaan richten op internaliserende stoornissen bij kinderen en jeugdigen. Hij heeft met een VENI subsidie onderzoek gedaan naar negatief denken bij depressie. Momenteel houdt hij zich bezig met onderzoek naar groepschematherapie bij jongeren met een bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling en eetstoornissen. Naast zijn academische werkzaamheden is hij klinisch psycholoog en psychotherapeut en werkt hij bij Youz Maastricht en in een vrijgevestigde praktijk. Hij is supervisor cognitieve gedragstherapie (VGCt) en schematherapie (VSt).

In deze bijdrage wordt ingegaan op emotieregulatie bij adolescenten. In de presentatie wordt stil gestaan bij de oorsprong van emotieregulatie en de therapeutische mogelijkheden om emotieregulatie vaardigheden aan te leren. Daarbij zal onder worden ingegaan op de vraag wat schematherapie kan bieden in het zelf leren reguleren van emoties.

Drs. Julie Rosseel
Bijdrage: Help! Wat komt er nu bovendrijven?

Julie Rosseel studeerde psychologie aan de Universiteit van Gent. Zij werkt momenteel als trainer en coach bij Impetus Academy, een spin-off van de Universiteit Gent. Gestoeld op de Zelf-Determinatie Theorie als wetenschappelijk kader helpt Impetus Academy diverse organisaties te investeren in het versterken van duurzame motivatie. Ze vertrekken hierbij vanuit een positieve mensvisie, waarbij ze sterk geloven in de sterktes en het groeipotentieel van elk individu.

In deze deelsessie, gebaseerd op de Zelf-Determinatie Theorie, wordt vanuit wetenschappelijk oogpunt ingegaan op de vraag wat mensen nodig hebben om zich goed in hun vel te voelen en welke emoties naar boven kunnen komen drijven als we onze batterijen niet voldoende kunnen opladen. Wanneer mensen het gevoel hebben dat ze zichzelf kunnen zijn (Autonomie), dat ze goede relaties kunnen opbouwen met anderen (verBondenheid), en dat ze zich verder kunnen ontwikkelen (Competentie), dan zitten ze boordevol energie en kunnen ze moeilijkheden en emoties gemakkelijker het hoofd bieden. Tijdens deze interactieve bijdrage ontdekken deelnemers de kracht van een ABC-mindset, en hoe via het creëren van een (psychologisch) veilige en stimulerende omgeving kan bijdragen aan de veerkracht en emotieregulatie van mensen.