Congres - Werken met armoede problematiek

Prof. Dr. Godfried Engbersen
Bijdrage: Wat we nog niet weten over armoede

Godfried Engbersen is hoogleraar Algemene Sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Kernthema's in zijn onderzoek zijn vraagstukken van sociale ongelijkheid, internationale migratie en de onbedoelde gevolgen van beleid en kennis. Zijn meest recente onderzoek richt zich op transnationalisme, arbeidsmigratie vanuit Midden- en Oost-Europa en grootstedelijke sociale problemen.

De afgelopen drie decennia hebben er belangrijke veranderingen plaatsgevonden op het gebied van het fenomeen armoede. Hoe kijken we anno 2020 tegen armoede aan en op welke manier kan kennis bijdragen aan een betere hulpverlening?

Dr. Carl H.D. Steinmetz
Bijdrage: De overheid als veroorzaker van armoede

Carl studeerde psychologie aan de Universiteit Leiden en promoveerde aan de Universiteit Utrecht. Hij richt zich op het bevorderen van tolerantie en rechtvaardigheid vanuit het kennisdomein van de (transculturele) psychologie/ therapie en victimologie vanuit zijn organisatie Expats & Immigrants.

In Nederland hanteert de overheid een aantal opvattingen over haar burgers waar zij bij wet verantwoordelijk voor is:

• Burgers zijn te niet te vertrouwen
• Burgers frauderen
• Burgers kunnen zelf hun boontjes doppen
• Vluchtelingen en immigranten moeten sociaal-economisch worden ontmoedigd

Deze opvattingen veroorzaken bij Nederlandse burgers van Hollandse en Immigrante afkomst veel leed. Recente voorbeelden zijn het falen van de jeugdzorg, de grove fouten van de belastingdienst, het stagneren van solidariteit tussen burgers. Leed heeft nieuw leed tot gevolg, ook omdat burgers in armoede en met schulden gedwongen de verkeerde beslissingen nemen. In de bijdrage van Carl H.D. Steinmetz worden twee oplossingen verder uitgewerkt, waarbij hij ook zal aangeven hoe daar als hulpverlener op microniveau zo optimaal mogelijk mee om te gaan.

Dr. Mirre Stallen
Bijdrage: Armoede en het kinder(brein)

Mirre Stallen is gepromoveerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op het gebied van Cognitieve en Affectieve Neurowetenschappen. Vervolgens heeft zij onderzoek gedaan in Nijmegen op het Donders Instituut en in de Verenigde Statenop de Stanford University. Momenteel is Mirre werkzaam als universitair docent en onderzoeker aan de Universiteit Leiden (Psychologie) en als senior onderzoeker bij het lectoraat Armoede Interventies aan de Hogeschool van Amsterdam.

Beïnvloedt armoede de ontwikkeling van het kinderbrein? In deze sessie wordt recent wetenschappelijk onderzoek besproken waarin antwoord wordt gegeven op deze vraag. Ook wordt uitgelegd hoe armoede invloed heeft op de beslissingen van volwassenen. De sessie wordt besloten met een discussie over hoe deze kennis kan worden toegepast in hulpverlening en/of het onderwijs voor gezinnen in armoede of met schuldenproblematiek. 

Eugene von Römer
Bijdrage: Ajax Challenge

Eugene heeft ruime ervaring in de functie van jeugdbeschermer. Hij was procescoördinator maatschappelijke onrust bij zedenincidenten en operationeel manager binnen de GGZ verslavingszorg. Momenteel is hij CEO bij VillaRamadas GGz en daarnaast is hij de spil in de uitvoering van Ajax Challenge, waarbij sport als middel wordt ingezet in de begeleiding van kansarme jongeren.

Op welke wijze kan sport worden ingezet als middel om kansarme jongeren weer ambities en perspectief te bieden, evenals het gedrag dat er voor nodig is om die ambities te realiseren?

Dr. Leendert de Bell
Bijdrage: Duurzame arbeidsparticipatie van vluchtelingen

Leendert de Bell is gepromoveerd in internationale ontwikkelingsstudies aan Universiteit Utrecht en heeft veel internationale ervaring in onderzoek en onderwijs aan verschillende hoger onderwijs instellingen. Tegenwoordig houdt hij zich vooral bezig met onderzoek naar (sociaal) ondernemerschap en arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, in het bijzonder vluchtelingen.

De betekenis van werk is voor veel mensen verschillend, maar naast economische zelfstandigheid kan werk ook bijdragen aan persoonlijke voldoening en ontwikkeling, sociale verbinding en welzijn.Ondanks de vele initiatieven blijkt uit onderzoek keer op keer dat de arbeidsparticipatie van statushouders achterblijft. Veel genoemde oorzaken hiervoor zijn onder meer (een combinatie van) de taal, langdurige en weinig transparante procedures, psychosociale problemen, onvoldoende erkenning voor opleiding en werkervaring, verschillende verwachtingspatronen tussen werkgevers en statushouders en de afwezigheid van een sociaal netwerk. Van de statushouders die wel zijn uitgestroomd naar een baan werken er veel onder hun opleidingsniveau, hetgeen nadelig is voor zowel het individu als de samenleving als geheel. De grote uitdaging is enerzijds om maatwerk te kunnen leveren waarbij de diversiteit aan talent onder statushouders tot zijn recht kan komen, en tegelijkertijd voldoende schaalbaar te blijven om een grote groep statushouders te kunnen bedienen.

Dr. Cor Hoffer
Bijdrage: Migratie, stress en armoede

Cor Hoffer is socioloog en cultureel antropoloog. Nadat hij zo’n twaalf jaar als onderzoeker heeft gewerkt en vervolgens is gepromoveerd aan de Universiteit Leiden, is hij in de GGZ gaan werken. Van 2002 tot 2014 werkte Cor als trainer en onderzoeker bij GGZ-organisatie Parnassia Groep. Thans werkt hij als zelfstandig trainer voor uiteenlopende beroepsgroepen in zorg en welzijn. Ook staan er diverse publicaties op zijn naam. 

Mede door de immigratie in de laatste vijftig jaar is de samenstelling van de Nederlandse bevolking in sociaaleconomisch, cultureel en levensbeschouwelijk opzicht heel divers. De verander(en)de samenleving leidt ertoe dat zorg- en welzijnsprofessionals te maken krijgen met cliënten, die andere culturele en levensbeschouwelijke achtergronden hebben dan zijzelf. Zij maken kennis met voor hen onbekende opvattingen over en omgang met armoede, stress, ziekte en problemen. Tevens kunnen levensstijlen van cliënten anders zijn dan zorgverleners gewend zijn. In deze sessie wordt besproken welke invloed migratie, cultuur en levensbeschouwing (o.m. hindoeïsme, islam, christendom en winti-religie) hebben op zorg en dienstverlening. Ook wordt met het Culturele Interview geoefend. Hiermee leert de zorgverlener de voorliggende problemen te begrijpen vanuit de belevingswereld van de cliënt en zijn/haar naasten.

Gerda de Vries
Bijdrage: Armoedegrens

Gerda studeerde sociaal cultureel werk en is directeur van Feniks, Emancipatie Expertise Centrum Tilburg. Zij heeft ruime ervaring op het gebied van sociaal culturele- en economische zelfstandigheid van kwetsbare mensen, gekoppeld aan transformatiekracht.

Er leven meer vrouwen dan mannen in armoede. Welke aanknopingspunten zijn relevant voor hulpverleners om de armoede onder vrouwen constructief aan te pakken? 

Dr. Guido van de Luitgaarden
Bijdrage: Dagvoorzitter

Guido van de Luitgaarden is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en werkte in die hoedanigheid onder meer in het sociaal-cultureel werk. Hij was gedurende 16 jaar als senior onderzoeker en docent werkzaam bij Zuyd Hogeschool, lectoraat Sociale Integratie. Guido promoveerde aan de University of Salford (VK) op een proefschrift over oordeels- en besluitvorming bij vermoedens van kindermishandeling. Sinds 2006 is hij verbonden aan het Euregionaal Congresburo en het Centrum voor Educatie en Supervisie. Daarnaast is hij echtgenoot en (pleeg)vader. Ook is hij voorzitter van de Raad van Toezicht van het Steunpunt Mantelzorg Zuid.