Dr. Guido van de Luitgaarden
Bijdrage: Dagvoorzitter

Guido van de Luitgaarden is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en werkte in die hoedanigheid onder meer in het sociaal-cultureel werk. Hij was gedurende 16 jaar als senior onderzoeker en docent werkzaam bij Zuyd Hogeschool, lectoraat Sociale Integratie. Guido promoveerde aan de University of Salford (VK) op een proefschrift over oordeels- en besluitvorming bij vermoedens van kindermishandeling. Sinds 2006 is hij verbonden aan het Euregionaal Congresburo en het Centrum voor Educatie en Supervisie. Daarnaast is hij echtgenoot en (pleeg)vader. Ook is hij voorzitter van de Raad van Toezicht van het Steunpunt Mantelzorg Zuid.

Prof. Dr. Mario Braakman
Bijdrage: Psychische problematiek bij mensen met een migratieachtergrond

Mario Braakman is psychiater, psychotherapeut en cultureel antropoloog. Hij verrichte antropologisch veldwerk onder Maya indianen in Yucatan, Mexico en studeerde cum laude af als antropoloog. Na het behalen van zijn artsdiploma begon hij met zijn opleiding tot psychiater en was hij tien jaar lang hoofd behandeling van een gespecialiseerde psychiatrische kliniek voor asielzoekers en vluchtelingen van het latere Pro Persona. Sinds 2007 is hij hoofdopleider psychiatrie van Pro Persona en in 2013 promoveerde hij op een onderzoek naar het vaststellen van de diagnostische validiteit van het concept ‘psychotische posttraumatische stress stoornis’ bij vluchtelingen. Daarnaast is Mario psychiater van een transcultureel psychiatrisch behandelteam en verricht hij second opinions bij migranten en vluchtelingen met psychiatrische problematiek. Gedurende zijn gehele carrière verrichte hij Pro Justitia rapportages en momenteel uitsluitend gespecialiseerde rapportages bij onderzochten met een migratie-achtergrond. Tevens is hij als hoogleraar transculturele forensische psychiatrie verbonden aan de Tilburg University.

Diagnostiek en behandeling van psychische problematiek van mensen met een migratieachtergrond verschilt in een aantal opzichten van die van autochtonen. Andere gewoonten, gebruiken, omgangsvormen en een ander type therapeutische relatie zijn slechts enkele voorbeelden die hiermee te maken hebben. Verschillen in culturele achtergrond kunnen accurate diagnostiek en adequate behandeling dan ook in de weg staan. Mario Braakman legt in deze inleiding uit dat het gemis van een gemeenschappelijke culturele basis een grote hindernis kan zijn voor een effectieve werkrelatie en welke handvatten voor de praktijk aanwezig zijn om hier adequaat mee om te gaan.

Dr. Carl H.D. Steinmetz
Bijdrage: GGZ extended family behandelingen bezien vanuit Niet-Westerse stresstalen

Carl studeerde psychologie aan de Universiteit Leiden en promoveerde aan de Universiteit Utrecht. Hij richt zich op het bevorderen van tolerantie en rechtvaardigheid vanuit het kennisdomein van de (transculturele) psychologie/ therapie en victimologie vanuit zijn organisatie Expats & Immigrants.

In deze plenaire presentatie onder leiding van Carl H.D. Steinmetz wordt ingegaan op de inzet van niet-westerse stresstalen en cliënten behandelen via hun eigen Extended Family.

Via niet-westerse stress talen en de inzet van de Extended Family kan de GGZ het volgende bereiken:

• Een betere diagnose die ook een culturele verklaring voor 'de ziekte' bevat.
• Een onderhandelingsmodel met cliënt en haar/ zijn familie (in het bijzonder enkele sleutelfiguren).
• Afstemmen over de behandelaanpak met cliënt en zijn/ haar familie (lees haar/ zijn sleutelfiguren).
• Deze aanpak is innovatief en is bedoeld voor immigranten, vluchtelingen en expats met geestelijke en lichamelijke klachten.
• Deze aanpak bestaat in Canada aan de McGill Universiteit.
• Deze aanpak voorkomt uitval van cliënten.   

Prof. Dr. Rolf Kleber
Bijdrage: Transculturele- en systeemvaardigheden

Rolf Kleber is als emeritus-hoogleraar ‘Psychotraumatologie’ verbonden aan de afdeling Klinische Psychologie van de Universiteit Utrecht en aan Arq National Psychotrauma Centrum. Hij is tevens voorzitter Stichting BoPP (BIG Opleidingen voor Psychologen en Pedagogen) Midden Nederland. Rolf Kleber heeft cultuur– en godsdienstpsychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen gestudeerd, is gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam, heeft gewerkt aan de University of California, Irvine, en is gezondheidszorgpsycholoog. Rolf Kleber houdt zich bezig met onderzoek en onderwijs omtrent de gevolgen van schokkende ervaringen, zoals geweld, ongevallen, oorlogen en rampen, en interventies ter voorkoming van gezondheidsproblemen en ter bevordering van normale verwerking. Speciale aandacht heeft hij geschonken aan culturele aspecten bij de verwerking van schokkende gebeurtenissen. Op dat terrein heeft hij onderzoek verricht in Bosnia & Hercegovina, Portugal en Indonesië. 

Hoe kunnen transculturele- en systeemvaardigheden worden ingezet bij de behandeling van mensen met een migratie-achtergrond, in een maatschappij die steeds diverser wordt. Rolf Kleber zal vanuit een wetenschappelijke benadering concrete handvatten aanreiken voor het transcultureel en systemisch werken in de praktijk en welke vaardigheden daarvoor vereist zijn.

(veerkracht en flexibiliteit)

Drs. Yodit Jacob
Bijdrage: De impact van gezinshereniging

Yodit Jacob studeerde internationale volksgezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij werkt als trainer/adviseur bij Gelijke kansen tot gezond opgroeien bij Pharos.

Een vluchteling die in Nederland een verblijfsvergunning asiel krijgt, heeft recht op gezinshereniging. Dit betekent dat zijn of haar partner en eventuele kinderen naar Nederland mogen komen. Gezinshereniging is een complex proces als gevolg van slopende onzekerheid tijdens de wachttijd en/of druk van familie. Maar ook na de hereniging kunnen er spanningen ontstaan in gezinnen, omdat zij lang niet samen waren of doordat het gezinsleven in Nederland wezenlijk 'anders' is. Maar betekent dit voor de hulpverlening en hoe hiermee om te gaan?

Drs. Indra Boedjarath
Bijdrage: Hulpverlenen aan vrouwelijke migranten en vluchtelingen

Indra is werkzaam als psycholoog en psychotherapeut. Haar werk richt zich specifiek op hulpverlening aan allochtonen met als specialisaties: transculturele hulpverlening, genderspecifieke hulpverlening en seksuologie. Op deze vakgebieden publiceerde ze verschillende artikelen. Ook gaf Indra colleges in transculturele hulpverlening aan de Universiteit van Leiden.

Vrouwelijke vluchtelingen zijn een kwetsbare groep migranten. Volgens (inter)nationaal onderzoek beïnvloeden zaken als trauma, gendergerelateerd en seksueel geweld, acculturatie en accumulatieve stress hun mentaal welzijn. Ook de positie van vrouwelijke migranten en vluchtelingen is vaak slechter dan bij mannen. Wat is bekend uit wetenschappelijk onderzoek, wat betekent dit voor de hulpverlening aan vrouwelijke migranten en vluchtelingen en hoe hier gestalte aan te geven in de praktijk.

Drs. Erik Jongman
Bijdrage: Werken met mensen met een migratieachtergrond en een (LVB-)beperking

Erik Jongman is bijna 30 jaar werkzaam in de Jeugdzorg. Hij is gestart bij Harreveld als gedragswetenschapper bij jongeren met complexe gedragsstoornissen. Dit werk is hij immer blijven doen binnen de jeugdhulpverlening en jeugd GGZ. Momenteel werkt hij bij Levvel (fusie van de Bascule en Spirit en lijn 5) en de Waag in Amsterdam. Hij werkt 20 jaar als docent in allerlei opleidingen met als speerpunt de behandeling van complexe gedragsstoornissen en hun ouders. Erik is psychotherapeut en supervisor van de VGCT.

Migranten krijgen soms een licht verstandelijke beperking toegedicht, terwijl het andere gedrag ook te wijten kan zijn aan de slechte omstandigheden waarin ze leven. Ook is de vraag of het gedrag echt afwijkend is, of alleen verschilt van onze normen. Maar wat maakt hulp aan mensen met een andere culturele achtergrond en een verstandelijke beperking lastig en waar moet je op letten tijdens begeleiding en behandeling? Deze vragen staan centraal in de praktijkgerichte bijdrage onder regie van Erik Jongman.

Nora Akachar
Bijdrage: Delinquentie onder migranten

Nora studeerde Applied Sciences aan de Haagse Hogeschool en startte haar loopbaan als adviseur diversiteitsbeleid bij de gemeente Veenendaal en als hulpverlener bij Moviera. Momenteel werkt zij in de functie van gezinsbegeleider bij zorgdienstverlener Opella.

In deze deelsessie gaat Nora Akachar in op werkzame (preventieve) interventies die beschikbaar zijn in de aanpak en begeleiding van delinquente (jonge) migranten. Welke kennis is van belang en wat is nodig om de beschikbare interventies efficiënt en effectief in te zetten? Aan de hand van casuïstiek zullen do's and don'ts worden aangereikt voor hulpverleners en leerkrachten die met deze doelgroep te maken hebben.