Dr. Guido van de Luitgaarden
Bijdrage: Dagvoorzitter

Guido van de Luitgaarden is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en werkte in die hoedanigheid onder meer in het sociaal-cultureel werk. Hij was gedurende 16 jaar als senior onderzoeker en docent werkzaam bij Zuyd Hogeschool, lectoraat Sociale Integratie. Guido promoveerde aan de University of Salford (VK) op een proefschrift over oordeels- en besluitvorming bij vermoedens van kindermishandeling. Sinds 2006 is hij verbonden aan het Euregionaal Congresburo en het Centrum voor Educatie en Supervisie. Daarnaast is hij echtgenoot en (pleeg)vader.

Prof. Dr. Xavier Moonen
Bijdrage: (H)erkenning van licht verstandelijke beperkingen

Xavier Moonen is emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam op het gebied van kennisontwikkeling over kinderen en jongeren met Licht Verstandelijke Beperkingen en gedragsproblemen. Daarnaast emeritus lector aan de Zuyd Hogeschool Heerlen op het terrein van inclusie van mensen met verstandelijke beperkingen. Hij is verantwoordelijk voor het programma mensen met een verstandelijke beperking van de Academische Werkplaats Ben Sajetcentrum Amsterdam en is beleidsadviseur bij Koraal Sittard. Xavier is de medeontwikkelaar van de SCIL en de SAF en de ontwikkelaar van de SCAF, drie screeners waarmee op een betrouwbare manier LVB kan worden vastgesteld bij respectievelijk basisschoolkinderen (SAF), jongeren vanaf 14 jaar en volwassenen (SCIL) en jongeren vanaf 16 jaar en volwassenen (SCAF).

In Nederland wonen naar schatting 1.1 miljoen mensen die mensen met licht verstandelijke beperkingen (LVB) genoemd worden. In de presentatie wordt ingegaan op de classificatie LVB, op de oorzaken van LVB, op specifieke kenmerken van mensen met LVB en op diagnostiek en het screenen op LVB.

Prof. Dr. Petri Embregts
Bijdrage: Van individuele behandelingen naar aandacht voor de context

Petri Embregts is bijzonder hoogleraar op de leerstoel ‘Mensen met een verstandelijke beperking: Psychopathologie en behandeling’. Ze geeft leiding aan de Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking (Departement Tranzo; Tilburg School of Social and Behavioral Sciences) aan de Universiteit van Tilburg. Als onderzoeker kijkt zij hoe ervarings-, professionele en wetenschappelijke kennis elkaar kunnen versterken, en nieuw ontwikkelde kennis over mensen met een verstandelijke beperking écht van betekenis kan zijn in de dagelijkse praktijk. Naast haar hoogleraarschap is Petri onder andere als voorzitter betrokken geweest bij de ontwikkeling van de Multidisciplinaire Richtlijnen probleemgedrag en gedragsstoornissen bij volwassenen met verstandelijke beperkingen en de Generieke module Psychische Stoornissen en LVB.

Jongeren met een licht verstandelijke beperking hebben net als ieder ander recht op het nastreven van hun ambities. Het is belangrijk om deze jongeren te ondersteunen bij het stellen van realistische doelen en het ontwikkelen van effectieve werkwijzen om deze doelen te bereiken. Wat zegt de wetenschap en hoe hiermee om te gaan in de praktijk?

Prof. Dr. Paula Sterkenburg
Bijdrage: (Online) Interventies voor stemmingsproblemen bij kinderen en volwassenen met LVB

Paula Sterkenburg is gz-psycholoog/therapeut bij de afdeling psychotherapie van Bartiméus en bijzonder hoogleraar "Mensen met een visuele of visuele én verstandelijke beperking sociale relaties & ICT" aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze is samen met Francien Dekker auteur van het boek 'Metalliseren kan je leren'. Verder is zij begeleider van het project 'Ontwikkeling van een protocol voor Mentaliseren Bevorderende Therapie (MBT) voor volwassenen met psychische/psychiatrische problemen én een visuele beperking (MBT-VI) en Mentaliseren Bevorderende Begeleiding voor hun verwanten en begeleiders (MBB-VI).

Hoge stress over een lange tijd kan stemmingsproblemen tot gevolg hebben. Ouders en opvoeders zijn belangrijk in het helpen reguleren van stress. Zo’n voorspelbare en stressregulerende relatie wordt een veilige gehechtheidsrelatie genoemd. Schore (2001) beschrijft dat een ouder die voorkomt dat de stress bij zijn/haar kind te hoog oploopt, bijdraagt aan de ontwikkeling van de zelfregulatie van het kind. Binnen zo‘n veilige gehechtheidsrelatie is het belangrijk dat de ouder goed kan mentaliseren over de wensen, behoeften en gevoelens van het kind. Vanuit de mentaliserende benadering van de ouder leert een kind om te mentaliseren en daardoor stress te reguleren. De afgelopen jaren zijn (online) interventies ontwikkeld om stemmingsproblemen bij kinderen en volwassenen met een licht verstandelijke beperking te verminderen. In deze presentatie zullen basisvaardigheden worden aangereikt om mentaliseren te bevorderen en zullen verschillende online interventies nader worden toegelicht.

Femke van de Lustgraaf MSc.
Bijdrage: LVB in de samenleving – het belang van tijdige herkenning

Femke van de Lustgraaf startte haar loopbaan in de forensische psychiatrie voor volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Tijdens haar werk kreeg zij steeds meer interesse in jeugd met een licht verstandelijke beperking, en met name aan preventief werken met deze doelgroep. Vanuit dat gegeven volgde zij de master Youth Studies aan de Universiteit Utrecht. Femke werkt bij het Landelijk Kenniscentrum LVB, waar zij zich vooral inzet voor projecten gericht op jeugd, de herkenning van een licht verstandelijke beperking en thema’s die raken aan veiligheid.

Voor jeugdigen en (jong)volwassenen met een licht verstandelijke beperking is het niet vanzelfsprekend dat zij kunnen meedoen in de samenleving. Zij lopen door hun beperking meer risico op bijvoorbeeld schooluitval, foute vrienden of gedragsproblemen en hebben vaker ondersteuning nodig bij het opgroeien. Op latere leeftijd kunnen mensen met een LVB te maken hebben met schuldenproblematiek, eenzaamheid en psychische problematiek. Wat betekent dit voor hen in de samenleving? En waarom is tijdige herkenning zo belangrijk? Waar kun je dan op letten? En wat kun je zelf betekenen in jouw werk? Tijdens deze deelsessie volgt een antwoord op deze vragen aan de hand van voorbeelden uit de praktijk.

Prof. Dr. Inge van Nistelrooij
Bijdrage: Ondersteunen van "goed genoeg moederschap" van vrouwen en meisjes met een LVB

Inge van Nistelrooij studeerde in 1995 cum laude af op een bekroonde scriptie over zorgethiek en trad daarmee in de voetsporen van Annelies van Heijst. In haar loopbaan heeft ze jarenlange ervaring met het trainen van ethische commissies en professionals in moreel beraad en ethische reflectie in brede zin, vanuit een zorgethisch perspectief. Ze publiceerde het 'Basisboek Zorgethiek' dat 11 drukken beleefde (Heeswijk, Berne Educatie, volledig herziene versie 2022) voor zorgprofessionals en HBO-opleidingen in de zorg. Inge promoveerde in 2014 op een proefschrift over zelfopoffering in de zorg (uitgegeven bij Peeters in Leuven, 2015). Daarnaast publiceerde ze wetenschappelijke publicaties over zorgethiek, affectiviteit, zelfopoffering, relationaliteit en verantwoordelijkheid. De laatste jaren spitst haar onderzoek zich toe op geboortezorg, moederschapspraktijken en het zelfverstaan van moeders. De Dialogical Self Theory dient daarbij zowel als een belangrijke theorie voor het duiden van het 'moederlijke zelf', maar kan ook verrijkt worden met stemmen van moeders. Voor meer informatie zie www.ingevannistelrooij.com

De eisen die gesteld worden aan individuele moeders zijn in Nederland (en ook elders in het westen) hoog. Men spreekt wel van 'intensive mothering', waarbij de idealen zo hoog zijn, dat ze bijna niet haalbaar zijn en de druk hoog oploopt, onder andere via social media. In deze bijdrage wordt teruggegaan naar de basale vragen: wat is eigenlijk zorgen, wat is moederen, en is dit een individuele taak en verantwoordelijkheid, of kunnen we er ook anders naar kijken? Zorgethiek biedt een visie waarin zorgen een praktijk is waar ook bredere maatschappelijke verantwoordelijkheid voor gedragen moet worden. Hoe zou in deze opvatting moederschap eruit kunnen zien, voor alle ouders (m/v/x), maar specifiek ook voor moeders/ouders met een LVB?

Tessie Wittelings
Bijdrage: Taal voor allemaal: begrijpelijk communiceren als professional

Tessie is kernteamlid en projectcoördinator 'Taal voor allemaal'. Daarnaast vervult zij de functie ondersteuningsfunctionaris cliëntparticipatie binnen Maasveld, onderdeel van Koraal Groep.

Communiceren met mensen met een LVB vereist een duidelijke en eenvoudige taal, aangepast aan hun niveau van begrip en taalvaardigheid. Dit geldt zowel voor mondelinge als schriftelijke communicatie. Het is belangrijk om te beseffen dat communicatie altijd afhankelijk is van de persoonlijke situatie en behoeften van de persoon met een LVB. Tessie Wittelings laat in deze deelsessie zien hoe LVB-proof communicatie in de praktijk gestalte kan krijgen. De methode "Taal voor allemaal" is ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderzoek en internationale voorbeelden en wordt steeds verbeterd op basis van nieuwe onderzoeken en inzichten.

Tess Tournier PhD.
Bijdrage: Triple-C: een orthopedagogisch behandelmodel voor mensen met gedragsproblemen

Tess Tournier werkt als orhopedagoog bij ASVZ. Zij heeft vanuit deze organisatie, in samenwerking met de Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking (Tranzo, TSB, Tilburg University) haar promotieonderzoek uitgevoerd naar Triple-C.

Tess Tournier gaat in deze deelsessie in op de Triple C benadering om de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en complexe gedragsproblematiek. Triple-C is een orthopedagogisch behandelmodel voor mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. De drie C’s staan voor Cliënt, Coach en Competentie. Het model neemt niet het probleemgedrag, maar de menselijke behoeften als uitgangspunt. Doel van dit model is ‘het gewone leven ervaren’, met alles wat daarbij hoort: een plek waar je je veilig en thuis voelt, mensen waarop je kunt bouwen en een betekenisvolle invulling van de dag. Dat is waar coaches (begeleiders) en cliënten elke dag samen aan werken. Als dat lukt, krijgen cliënten steeds meer vertrouwen. In zichzelf, in de ander en in hun omgeving. Stress en probleemgedrag verdwijnen naar de achtergrond.