Dr. Guido van de Luitgaarden
Bijdrage: Dagvoorzitter

Guido van de Luitgaarden is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en werkte in die hoedanigheid onder meer in het sociaal-cultureel werk. Hij was gedurende 16 jaar als senior onderzoeker en docent werkzaam bij Zuyd Hogeschool, lectoraat Sociale Integratie. Guido promoveerde aan de University of Salford (VK) op een proefschrift over oordeels- en besluitvorming bij vermoedens van kindermishandeling. Sinds 2006 is hij verbonden aan het Euregionaal Congresburo en het Centrum voor Educatie en Supervisie. Daarnaast is hij echtgenoot en (pleeg)vader.

Prof. Dr. Judith Homberg
Bijdrage: Individuele verschillen in gevoeligheid voor omgevingsstimuli

Judith Homberg is hoogleraar Translational Neuroscience aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij onderzoekt factoren die invloed hebben op de ontwikkeling van het brein en gedragskenmerken.

Individuele verschillen in gevoeligheid voor omgevingsstimuli zijn een cruciaal aspect van het begrijpen van menselijk gedrag en welzijn. Deze gevoeligheid kan variëren van persoon tot persoon, waarbij sommige individuen gevoeliger zijn voor externe stimuli en hier sterker op reageren, terwijl anderen minder gevoelig zijn en minder intens reageren. Een theorie die deze verschillen verkent, is de theorie van hoogsensitiviteit, die stelt dat sommige mensen een verhoogde gevoeligheid hebben voor omgevingsstimuli en subtielere signalen waarnemen, wat kan leiden tot diepere verwerking van sensorische informatie. Deze individuen kunnen bijvoorbeeld intenser reageren op geluiden, lichten en emotionele stimuli. Judith Homberg gaat nader in op implicaties voor de praktijk.

Prof. Dr. Corina Greven
Bijdrage: Hoogsensitiviteit en mentale gezondheid en Mindfullnes voor hoogsensitieve personen

Corina Greven behaalde haar BSc (Hons) in Psychologie aan University College London en een MSc en PhD in Sociale, Genetische en Ontwikkelingspsychiatrie aan het Institute of Psychiatry, Psychology and Neuroscience aan King's College London. Momenteel werkt zij als Hoogleraar aan het Radboud Universitair Medisch Centrrum en Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Leerstoel Environmental Sensitivity in Health.

Plenair: Hoogsensitiviteit en mentale gezondheid

We verschillen allemaal in de mate van onze gevoeligheid voor de omgeving. Mensen die zeer gevoelig zijn voor hun omgeving, worden Hoogsensitieve Personen (HSP) genoemd. In de wetenschap wordt HSP ook wel Sensory Processing Sensitivity (SPS) genoemd. SPS is een persoonlijkheidseigenschap die wordt gekenmerkt door diepgaande informatieverwerking, verhoogde emotionele reacties, gevoeligheid voor subtiele omgevingsinvloeden en een neiging tot snel overprikkeld raken. Onderzoek toont aan dat individuen met een hogere mate van SPS meer stressgerelateerde problemen ervaren, zoals angst, depressie en stress. Echter, er is minder bekend over hoe SPS samenhangt met neurodevelopmentele kenmerken zoals ADHD en autisme, met somatische gezondheidsproblemen en over de interactie met positieve en negatieve omgevingsfactoren. Om deze vragen te behandelen, zal deze presentatie nieuwe resultaten presenteren uit een goed gekarakteriseerde, op de populatie gebaseerde steekproef van individuen van 30-39 jaar oud.

Deelsessie Mindfullnes voor hoogsensitieve personen

Mindfulness kan bijzonder voordelig zijn voor hooggevoelige personen, omdat het helpt bij het ontwikkelen van bewustzijn en acceptatie van de huidige ervaring zonder oordeel. Corina Greven geeft tijdens deze deelsessie een overzicht van wat er bekend is over mindfulness voor hooggevoelige personen en hoe hier gestalte aan te geven in de praktijk.

Drs. Esther Bergsma
Bijdrage: De processen in het hoogsensitieve brein en Ontwikkeling van kerntalenten van hoogsensitieve personen

Na haar studie Bestuurskunde (specialisatie Methoden & Technieken van sociaalwetenschappelijk onderzoek) werkte Esther Bergsma als (coördinerend) onderzoeker bij het Ministerie van SZW. Daarna was ze enkele jaren regiomanager Noord van een dienstverlenende organisatie. In 2012 startte ze haar bedrijf Hoogsensitief.NL om haar passie voor onderzoek te combineren met haar net ontdekte eigen hooggevoeligheid. Ze volgde een opleiding tot registercounsellor en begeleidde enkele jaren vele HSP's en ouders van hoogsensitieve kinderen.
Zij ging zich richten op het doen van onderzoeken (waaronder een internationale over HSP & Werk in 21 landen) en daarover publiceren. Ze schreef inmiddels vijf boeken waaronder het standaardwerk "Het hoogsensitieve brein", waarin ze als eerste de mondiale onderzoeken over hooggevoeligheid bundelde en het inmiddels veelgebruikte model van het hoogsensitieve brein ontwikkelde. Esther is internationaal spreker en leidt via diverse onderwijsinstituten professionals in zorg en onderwijs op.

Plenair: De processen in het hoogsensitieve brein

Het hoogsensitieve brein werkt anders dan de hersenen van niet-hoogsensitieve mensen. Wetenschappelijke studies laten zien dat hoogsensitieve personen op een andere manier informatie uit de omgeving verwerken. Esther Bergsma ontwikkelde het 'Hoogsensitieve breinmodel' om de kernprocessen inzichtelijk te maken. Kennis van de werking van het brein helpt de problemen te begrijpen. Tegelijkertijd geeft het zicht op de talenten van HSP, waardoor ook de voordelen van deze eigenschap aandacht krijgen. Esther gaat tijdens de presentatie in op de kernelementen van het HSP-brein en de onderbouwing daarvan.

Deelsessie: Ontwikkel de kerntalenten van hoogsensitieve personen

Hoogsensitieve personen hebben van nature een aantal talenten. Deze vloeien voort uit de werking van hun brein. Als deze talenten nooit erkend of ontwikkeld zijn, kunnen ze worden ervaren als een last. Achter HSP-problematiek blijkt vaak een onontwikkeld talent te zitten. Het ontplooien van dat talent helpt de eigenschap beter te benutten, waardoor de hooggevoelige persoon kan floreren. Esther Bergsma gaat in deze deelsessie in op de verschillende talenten en hoe die ontwikkeld kunnen worden.

Dr. Véronique De Gucht
Bijdrage: Zijn hoogbegaafden ook hoogsensitief?

Véronique De Gucht behaalde een masterdiploma klinische psychologie aan de Universiteit Gent en voltooide een opleiding in cognitieve gedragstherapie aan de Universiteit Leuven. Ze verdedigde haar proefschrift met de titel "Neuroticism, alexithymia, negative affect and positive affect as predictors of medically unexplained symptoms in primary care" aan de Universiteit Leiden en is momenteel aangesteld als Universitair Hoofddocent aan dezelfde universiteit. Recentelijk heeft ze een nieuwe vragenlijst ontwikkeld om hoogsensitiviteit te meten, genaamd de Sensory Processing Sensitivity Questionnaire (SPSQ), die onlangs is vertaald naar de SPS-Monitor, een app waarmee gebruikers directe feedback krijgen over hun score met betrekking tot verschillende aspecten van hoogsensitiviteit.

Hoogbegaafden kenmerken zich door een hoog IQ, een sterk kritisch en abstract denkvermogen en het vermogen om complexe problemen snel op te lossen. Aangezien - op basis van observaties in de klinische praktijk - wordt gewezen op de mogelijke gelijkenissen tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit, rijst de vraag of hoogbegaafden inderdaad hoger scoren op zintuiglijke prikkelgevoeligheid (of m.a.w. hoogsensitiever zijn) dan een steekproef uit de algemene bevolking. Het doel van onze studies was om het onderlinge verband tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid te onderzoeken, en het verband van beide kenmerken met klinische variabelen zoals angst, depressie, vermoeidheid en lichamelijke klachten te analyseren. In een eerste transversale studie werd onderzocht of hoogbegaafden anders (hoger) scoren op de door ons ontwikkelde vragenlijst, de Sensory Processing Sensitivity Questionnaire (SPSQ) dan de algemene bevolking, en of eventuele verschillen kunnen worden toegeschreven aan verschillen in de persoonlijkheidstrekken Neuroticisme en Openheid.
In een tweede, prospectieve studie werd bestudeerd (1) of zintuiglijke prikkelgevoeligheid gemeten bij aanvang van de studie een goede voorspeller is van angst, depressie, vermoeidheid en lichamelijke klachten bij follow-up na één jaar, en (2) of en op welke manier veerkracht een rol speelt in deze relatie. In de presentatie zullen niet alleen de resultaten van beide studies besproken worden, maar zal ook worden ingegaan op implicaties hiervan zowel voor de klinische praktijk als voor vervolgonderzoek.

Prof. Dr. Patricia Bijttebier
Bijdrage: Als de puzzel past: hoogsensitiviteit als persoonlijkheidsprofiel

Patricia Bijttebier is hoogleraar ontwikkelingspsycho(pathologie) aan KU Leuven. Ze verricht onderzoek naar de ontwikkeling van gedrags- en emotionele problemen, onder meer met de focus op individuele verschillen in sensitiviteit voor de omgeving. 

Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk waarbij individuen prikkels dieper verwerken en intenser ervaren. Deze mensen zijn vaak bijzonder empathisch en kunnen subtielere Er is consensus over dat hoogsensiviteit geen stoornis is, maar veeleer een aspect van persoonlijkheid. Hoe moeten ons dat voorstellen? Is het een nieuwe persoonlijkheidsdimensie, naast de klassiek onderscheiden vijf dimensies? Of is het veeleer een persoonlijkheidstype, een profiel van persoonlijkheidsfacetten? Tegen de achtergrond van empirische bevindingen en eigen (klinische) ervaring met hoogsensitieve personen staan we stil bij de specifieke constellatie van persoonlijkheidsfacetten die kenmerkend is voor hoogsensitiviteit en hoe inzicht hierin assessment van hoogsensitiviteit kan ondersteunen.

Drs. Guus Feron
Bijdrage: Congresmanager

Guus is opgeleid als jeugdhulpverlener en studeerde Comparative European Social Studies aan de University of North London. Op de werkvloer lag zijn hart bij het systemisch werken met (LVB-) jongeren met bijkomende psychiatrische problematiek. Hij werkte regelmatig voor het consulententeam (het huidige CCE) en heeft meer dan 20 jaar ervaring in leidinggevende- en beleidsfuncties. Hij was onder andere manager, projectleider en directeur van een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking. Sinds 2006 is hij verbonden aan het Euregionaal Congresburo en het Centrum voor Educatie en Supervisie. Guus is getrouwd, vader van twee kinderen en trotse grootvader van drie kleinkinderen.